Kenya Çay Raporu

Borsamızın 05-07 tarihinde organize ettiği Kenya Çay Sektörü İnceleme Ziyaretine Çay İşletmeleri Genel Müdürü Sayın İmdat SÜTLÜOĞLU, Ulusal Çay Konseyi Başkanı Sayın Bayram Ali BAYRAMOĞLU, Rize Ticaret Borsası Başkanı Sayın Mehmet ERDOĞAN, Meclis Başkanı Sayın Resul OKUMUŞ,  Rize Ticaret Borsası Genel Koordinatörü Hasan ÖNDER’in katılımı ile 05-07 Şubat 2012 tarihinde yapıldı.

Kenya Çayı’nın tarihçesi: 

Kenya çayla 1903 yılında Limouri Bölgesinde tanıştı.

1924 yılında ticari anlamda çiftçilik başladı.

1950 yıllarda küçük çay yetiştiricileri faaliyete geçti.

1957 yılında ilk küçük işletmeleri fabrikası Nyeri de kuruldu.

Özel Bitkileri Koruma Kurulu 1960 yıllarında kuruldu.

Kenyan Tea Devoloping Assocation Küçük ölçekli işletmeleri bir araya getirmek için devletin desteği ile 1964 yılında kuruldu.

Kenya’da nüfusun % 80’i tarımdan kazanıp hayatını sürdürüyor.

Üç milyon insan dolaylı veya dolaysız çaydan geçiniyor.

Çay, Kenya’nın gelişmesinde, büyümesinde çok önemli tutmuştur.

Kenya’nın ihracatının % 20’sini çay teşkil eder.

2010 yılında Kenya’nın en önemli ihraç ürünü çay olup,    90 Milyon Kenya Şilingi gelir elde etti.

Kenya çay üretiminin %62’si küçük işletmeler, % 38’i büyük işletmeler tarafından yapılıyor.

 Kenya Çay Sanayi’sinin Yönetim Şekli:

2000-2010 yılları arasında Kenya Çay Üretimi:

Kenya Çay İhracatı : 

Kenya Çayın % 21 iMısır’a, % 17 Pakistan, % 16.7 İngiltere ve % 11’i Afganistan’a ihraç ediyor 

Kenya’ çay üretiminin % 62’sini elinde bulunduran Kenya Küçük İşletmeler Birliği Kenya’nın çay sektörüne yön veren lider bir organizasyon kimliğini taşıyor. 

15 Haziran da çıkan bir kanunla KTDA ya özel bir yapı kazandırdılar. KTDA’nın bünyesinde 65 çay fabrikası bulunmakta ve bu fabrikalar tamamen çiftçilere ait. Bu yapı ile dünyadaki en büyük çay yönetim ajansı kimliğini de taşıyor. (Kenya Çay Geliştirme Ajansı)

KTDA Küçük Çay İşletmelerine araştırma- geliştirme hizmetini sunmak, çay üretimi ve pazarlanmasında etkin rol oynamak, yaş yaprak ödemelerini zamanında yapmak, üretim

tesislerine, mali, yönetim, satın alma, insan kaynaklarının planlanması, işletme kalitesinin geliştirilmesi konusunda destek veriyor.

KTDA vizyon olarak dünyada en kaliteli çay üretimi, sunumunu yapan şirket olmak. Misyonunda ise; üretim, pazarlama da kaliteyi yakalayarak sektörde karlılığını maksimum seviyelere çıkartarak üyelerine hizmet vermek.

Yılda 56.6 milyar ton yaş çay işliyor, 566 bin küçük ölçekli çiftçi,  Sigorta Şirketleri, Finans Şirketleri, Depolama ve Pazarlama Şirketleri, Paketleme ve Harman Tesisleri, Hidro Elektrik Üretim Tesisleri bulunmaktadır.

KTDA’nın yapısında Çiftçiler + Fabrikalar + KTDA şeklinde bir yapı mevcut. Fabrika ve kurum kurum yönetiminde çiftçilerden seçilerek oluşan bir organizasyon yapısı bulunmaktadır. Fabrikalara alınan işçiler de aynı şekilde bir sistem ile istihdamı sağlanıyor.

Yıllara Göre Fabrika İnşası:

KTDA Çay Üretiminde başlangıçtan 2010 yılına 19.775 milyar tondan 598 Milyar tona artış gösterdi, Yıllara göre 1964 yılında 3.580 hektardan 109.012 hektara yükseldi.

Yıllara Göre Üretilen Yeşil Çay Tablosu:

KTDA Çayının % 80 Mombasa Borsasında satılıyor,

% 15 i direk satış

% 05 i yerel satış olarak gerçekleşiyor

En önemli özellik KTDA üretiminin % 96’si ihraç ediliyor.

TEA BOARD OF KENYA (KENYA ÇAY ÜST KURULU)

Kenya Çay Sektörü ile ilgili Fabrika Üretim Lisansları, Satıcı- Alıcı Lisanslarını düzenler, Borsa, Broker Sistemini Kontrol eder, Çay Araştırma Geliştirme Vakfı aracılığı ile çay sektöründe

araştırmalar yapıyor, yayınlar hazırlamak, yurtiçi ve yurtdışında Kenya Çayı’nın markalaşması için aktiviteler yapmak ve çay ile ilgili bütün politikaları hükümete öneren bir kurum. 

Vizyon olarak dünya çayını en çok tercih edilen çay yapmak, müşteri odaklı, şeffaf, yaratıcı, yenilikçi bir sistemi sektörde oluşturmayı amaçlıyorlar. 

East African Tea Trade Association

(Doğu Afrika Çay Ticaret Birliği)

Doğu Afrika Çay Ticaret Birliği, çay üreticileri, çay satıcıları, ihracatçı, broker, depoları ve bütün Afrika için katkı sağlayan bir kuruluştur . EATTA Doğu Afrika’da 13 ülkeye hizmet veriyor. Bünyesinde 59 Üretici, 14 Paketçi, 11 Broker, 14 Depo ve 75 Akredite alıcı bulunmaktadır. EATTA 1956  1956 yılında kuruldu,1969 Mombasaya taşındı,1992 dolarla satış başladı. 1998 Londra borsası kapandı, 2006 Beş yıllık stratejik plan hazırlandı.  

Üretim, Borsa and Pazarlama

Dünyadaki 9 Borsanın İşlem Hacmi

EATTA Ticarette karşılaşılan yasal sorunları gidererek ticareti destekleyen bir hizmet sunuyor,  Kalite standartları ile ilgili konularda kriterlerin belirlenmesinde etkin, Ayrıca yaptığı çalışmalarla Afrika çayının marka olması için ulusal ve uluslar arası alanda çalışmalar yapıyor. 

Kenya Çay Sektörü seyahatinde tarladan, üretim aşamasına, broker satışından paketlenerek ithalatına kadar tüm aşamalarda faaliyet yürüten birimler ziyaret edilmesi ile noktalanmıştır. Bu ziyaretler esnasında yapılan en önemli gözlem Kenya Çay sektöründe oluşturulan yapı, sistem ve çaya değer verilmesi. Afrika Çay Ticaret Birliği ile oluşturulan güç, dünya çay sektöründe çok önemli rol oynamaktadır.

Yaş çay verim ve kalite artışı için plantasyon çalışmalarının planlanarak bir an önce çay bahçeleri rehabilitasyonuna başlanması üreticinin çay tarımında iyi yöntemler konusunda bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetlerin planlanması ham madde kalitesinin artırılması için üreticiden, çay işçisine kadar yaş çayın kuru çaya dönüşümü sürecinde etkileşimde bulunan herkesin kalite anlayışı konusunda eğitim verilmesi kuru çay satışlarına yönelik pazarda düzenlemeler yapılarak üretici ödemelerinin istikrarlı ve adil paylaşım modeline dayanan bir anlayışla gerçekleştirilmesi için çalışılması fiyat yapılanmasının kalite unsuru üzerine odaklanmasını sağlayacak bir model ile Türk çayında kalitenin teşvik edilmesinin sağlanması

Çayın hak ettiği değeri bulması için bir sistem oluşturulması bütün bu çalışmaların yasal düzenleme ile desteklenmesi,

Ülkemiz ve bölgemiz açısından son derece önemli bir yeri olan çay sektöründe iyileştirme çalışmaları ancak ve ancak tüm paydaşların katılımında gerçekleştirilirse istenilen sonuçlar elde edilebilecektir. Bu doğrultuda, Rize Ticaret Borsası ve tüm tarafları bütünleyici, konunun tüm açılarını kapsayıcı bir yaklaşımla oluşturmayı planladığı Çay Sektörü için yasal düzenlenmenin gerekliliği bir kez daha anlaşılmaktadır.

Bölgemizdeki çay sektörü yapılanmasının sahip olduğu kümelenme potansiyelinin geliştirilmesine yönelik master plan çalışmaları içerisinde stratejilere de yer verilmesi gerekli görülmektedir. İleri bir tarihte uluslararası tecrübeler edinmek üzere dünya çay üretimindeki diğer lider ülkeler olan Çin, Hindistan,  Vietnam, Malezya ve Endonezya’ya da benzeri ziyaretler yapılmasının plan hazırlık sürecine önemli katkılar sağlayacaktır.